Rong Biển Việt Nam 2025: Hướng Dẫn Xuất Khẩu Toàn Diện

Ngành rong biển của Việt Nam đang trải qua giai đoạn phát triển nhanh chóng, mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu rộng lớn trên thị trường quốc tế. Để tận dụng hiệu quả tiềm năng này, các doanh nghiệp cần nắm bắt các tiêu chuẩn chất lượng, quy trình thủ tục xuất khẩu và các quy định quốc tế, đồng thời xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường và lựa chọn kênh phân phối phù hợp để nâng cao vị thế sản phẩm rong biển Việt Nam trên thế giới.

1. Tổng quan về ngành rong biển Việt Nam và tiềm năng xuất khẩu

Việt Nam sở hữu nguồn tài nguyên rong biển phong phú với hệ sinh thái biển đa dạng, ghi nhận hơn 800 loài rong biển, trong đó khoảng 88 loài có giá trị kinh tế và đang được khai thác thương mại. Tính đến năm 2023, diện tích nuôi trồng rong biển đạt khoảng 16.500 ha với sản lượng đạt 150.000 tấn tươi, tạo nền tảng thuận lợi để phát triển ngành rong biển quy mô lớn trong tương lai.

Theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, mục tiêu sản lượng rong biển sẽ được nâng lên 500.000 tấn vào năm 2030, cùng với việc mở rộng diện tích nuôi trồng tiềm năng lên đến 900.000 ha. Khi quy hoạch hoàn chỉnh, Việt Nam có khả năng sản xuất từ 600.000 đến 700.000 tấn rong biển khô hàng năm, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công nghiệp hóa lĩnh vực nuôi trồng và chế biến rong biển.

Trên quy mô toàn cầu, thị trường rong biển ăn được đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) dự kiến đạt 6,87% đến năm 2035, theo nghiên cứu của Market Research Future. Điều này mở ra cơ hội lớn để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu rong biển với các sản phẩm đa dạng, chất lượng cao và phát triển bền vững.

2. Lợi thế nổi bật của rong biển khô trong xuất khẩu

Trong các sản phẩm từ rong biển, rong biển khô ngày càng khẳng định ưu thế khi tham gia thị trường quốc tế nhờ tính chất bảo quản thuận tiện và chất lượng ổn định, giúp đáp ứng tốt các yêu cầu khắt khe từ khách hàng toàn cầu.

2.1. Ưu điểm về bảo quản và vận chuyển

Rong biển khô có độ ẩm thấp, làm ức chế sự phát triển của vi sinh vật và nấm mốc, giúp kéo dài thời hạn sử dụng sản phẩm. Nếu được bảo quản đúng cách trong môi trường khô, thoáng và tránh ánh sáng trực tiếp, sản phẩm có thể giữ chất lượng từ 9 đến 15 tháng, thậm chí lên đến 2–3 năm khi áp dụng quy trình tối ưu.

Ngoài ra, trọng lượng nhẹ và kích cỡ gọn của rong biển khô giúp giảm chi phí vận chuyển, thuận tiện cho việc xuất khẩu đi xa, đồng thời giảm thiểu rủi ro và tổn thất trong quá trình lưu kho và vận chuyển.

2.2. Giữ nguyên giá trị dinh dưỡng và chất lượng sản phẩm

Các phương pháp sấy hiện đại như sấy lạnh được áp dụng để giữ lại phần lớn các khoáng chất, vitamin và hoạt chất sinh học quý giá trong rong biển, đảm bảo sản phẩm đến tay người tiêu dùng vẫn sở hữu giá trị dinh dưỡng cao, đặc trưng của “siêu thực phẩm”.

Việc giữ được màu sắc hấp dẫn và chất lượng tốt cũng góp phần nâng cao trải nghiệm và sự hài lòng của khách hàng quốc tế.

2.3. Tăng giá trị sản phẩm và khả năng chế biến sâu

Rong biển khô tạo điều kiện để phát triển đa dạng các sản phẩm chế biến sâu như snack rong biển, mì làm từ rong biển thay thế tinh bột hay các sản phẩm thực phẩm chức năng,… So với rong biển tươi, sản phẩm khô có thể nâng cao giá trị gia tăng, đồng thời mở rộng chuỗi giá trị từ khâu nuôi trồng, sơ chế, chế biến cho tới sản phẩm cuối cùng với thương hiệu riêng.

2.4. Dễ dàng đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn và quy định quốc tế

Quy trình chuẩn hóa từ thu hoạch đến sấy khô, đóng gói giúp kiểm soát tốt yếu tố vi sinh, độ ẩm, tạp chất và kim loại nặng trong sản phẩm rong biển khô. Điều này hỗ trợ sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm quốc tế hiệu quả.

Thêm vào đó, doanh nghiệp có thể áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng và đạt các chứng nhận an toàn thực phẩm để nâng cao uy tín, từ đó dễ dàng tiếp cận các thị trường có tiêu chuẩn cao.

3. Hướng dẫn các bước xuất khẩu rong biển Việt Nam

Để xuất khẩu thành công, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ càng, tuân thủ đầy đủ các bước và quy trình xuất khẩu theo quy định, đảm bảo tối ưu hóa cơ hội trên thị trường quốc tế.

3.1. Chuẩn bị sản phẩm hoàn chỉnh

Việc đầu tiên là nghiên cứu thị trường để hiểu rõ nhu cầu khách hàng và những tiêu chuẩn, quy định xuất khẩu của từng quốc gia để phát triển sản phẩm phù hợp, tối ưu chất lượng, bao bì và đảm bảo an toàn thực phẩm, đồng thời bảo toàn giá trị dinh dưỡng.

3.1.1. Đảm bảo chất lượng sản phẩm

Chất lượng sản phẩm đóng vai trò then chốt trong quyết định mua hàng, đặc biệt tại các thị trường khó tính như Mỹ, EU hay Nhật Bản. Doanh nghiệp cần kiểm soát nghiêm ngặt quy trình sản xuất để bảo đảm an toàn vệ sinh và duy trì hương vị, màu sắc cùng giá trị dinh dưỡng của rong biển.

Điều này không những giúp sản phẩm đạt chuẩn quốc tế mà còn tăng cường niềm tin và uy tín đối với khách hàng.

3.1.2. Đóng gói và bao bì sản phẩm

Bao bì đóng vai trò quan trọng trong bảo quản và thể hiện giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế. Bao bì cần đáp ứng các yêu cầu sau: an toàn vệ sinh, khả năng bảo quản tốt giữ nguyên chất lượng và dinh dưỡng, cung cấp thông tin chi tiết rõ ràng về sản phẩm, thành phần, hạn sử dụng và hướng dẫn bảo quản, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như FDA Labeling của Mỹ hoặc các quy định về bao bì bền vững của EU.

3.2. Hoàn thiện giấy tờ và chứng nhận xuất khẩu bắt buộc

Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ pháp lý và chứng nhận sản phẩm để đảm bảo quá trình thông quan thuận lợi và hợp pháp trên thị trường quốc tế.

3.2.1. Giấy phép kinh doanh và đăng ký pháp lý

Các giấy phép và đăng ký gồm: giấy phép kinh doanh hợp pháp, đăng ký mã số thuế, đăng ký ngành nghề xuất khẩu và các giấy phép liên quan đến thực phẩm. Đây là cơ sở pháp lý để doanh nghiệp tham gia hợp đồng thương mại quốc tế và đảm bảo quyền lợi trong giao dịch.

3.2.2. Giấy chứng nhận và kiểm định sản phẩm

Các chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm quan trọng sẽ giúp sản phẩm đủ điều kiện xuất khẩu, nâng cao uy tín và giá trị trên thị trường quốc tế.

3.2.3. Hồ sơ thương mại và hải quan

Hồ sơ thương mại và hải quan bao gồm hợp đồng thương mại, hóa đơn chi tiết, phiếu chi tiết hàng hóa, vận đơn và tờ khai hải quan. Việc chuẩn bị chính xác và đầy đủ các giấy tờ này sẽ giúp quá trình xuất khẩu diễn ra thông suốt, hạn chế trễ nãi và rủi ro.

3.3. Lựa chọn thị trường và kênh phân phối

Việc lựa chọn thị trường mục tiêu và kênh phân phối phù hợp giúp nâng cao hiệu quả tiếp cận khách hàng và xây dựng thương hiệu xuất khẩu.

3.3.1. Xác định thị trường xuất khẩu phù hợp

Hiện nay, 5 quốc gia nhập khẩu rong biển lớn nhất gồm Trung Quốc, Pháp, Ireland, Nhật Bản và Mỹ. Ngoài ra, các thị trường tiềm năng như Hàn Quốc, Canada và nhiều nước EU cũng có nhu cầu tăng cao về thực phẩm lành mạnh. Doanh nghiệp nên lựa chọn những thị trường có nhu cầu ổn định, khả năng thanh toán và tiêu chuẩn phù hợp với sản phẩm.

3.3.2. Chọn kênh phân phối

Doanh nghiệp có thể khai thác cả kênh bán hàng truyền thống và thương mại điện tử (TMĐT). Kênh TMĐT cho phép tiếp cận trực tiếp khách hàng, giảm chi phí trung gian và nhanh chóng khảo sát thị trường. Ngoài ra, xuất khẩu trên các sàn TMĐT toàn cầu như Amazon còn giúp quảng bá thương hiệu rộng rãi, quản lý đơn hàng và logistics hiệu quả thông qua dịch vụ Fulfillment by Amazon (FBA), cùng với khả năng thu thập phản hồi nhanh chóng từ người tiêu dùng.

3.4. Vận chuyển và hậu cần

Để đảm bảo sản phẩm đến tay khách hàng quốc tế nhanh chóng và giữ được chất lượng, doanh nghiệp cần lựa chọn phương thức vận chuyển và quản lý vận chuyển hiệu quả.

3.4.1. Lựa chọn phương thức vận chuyển phù hợp

Có thể vận chuyển bằng đường biển hoặc đường hàng không. Đường biển có chi phí thấp phù hợp với lô hàng lớn và sản phẩm cần bảo quản, trong khi đường hàng không nhanh chóng hơn, phù hợp cho đơn hàng nhỏ hoặc sản phẩm dễ hỏng cần giao gấp.

3.4.2. Quản lý và giám sát quá trình vận chuyển

Doanh nghiệp cần theo dõi chặt chẽ lộ trình, tình trạng hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển để giảm thiểu rủi ro hư hỏng, mất mát, từ đó duy trì chất lượng sản phẩm và tăng uy tín trên thị trường quốc tế.

3.5. Marketing và xây dựng thương hiệu trên thị trường quốc tế

Để cạnh tranh hiệu quả, việc thực hiện các chiến lược marketing đồng bộ là cần thiết, bao gồm quảng bá trực tuyến qua các sàn TMĐT và mạng xã hội quốc tế, đồng thời tham gia các hội chợ, triển lãm xúc tiến thương mại để xây dựng thương hiệu và mở rộng mạng lưới khách hàng, đối tác.

Bao bì và thông điệp thương hiệu nên nhấn mạnh nguồn gốc Việt Nam, giá trị dinh dưỡng cùng cam kết chất lượng nhằm tạo sự tin tưởng và nhận diện rõ nét cho sản phẩm trên các thị trường quốc tế.

4. Lưu ý quan trọng trong xuất khẩu rong biển Việt Nam

Khi mở rộng thị trường ra toàn cầu, bên cạnh việc duy trì các lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm quan trọng để giảm thiểu rủi ro và tăng cường giá trị sản phẩm.

4.1. Đầu tư phát triển sản phẩm và nâng cao giá trị gia tăng

Cải tiến không ngừng sản phẩm như đa dạng hóa các chế biến nhằm nâng cao chất lượng và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế là yếu tố then chốt để cạnh tranh thành công. Phát triển sản phẩm giá trị gia tăng đem lại biên lợi nhuận cao hơn và tạo sự khác biệt so với đối thủ.

4.2. Xây dựng thương hiệu thân thiện và bền vững

Thương hiệu cần được gắn kết với sự minh bạch, an toàn và phát triển bền vững. Điều này bao gồm việc đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm rõ ràng, quy trình nuôi trồng thân thiện với môi trường và sử dụng bao bì sinh thái.

Kể câu chuyện thương hiệu đồng nhất từ vùng nuôi trồng đến thành phẩm sẽ giúp tạo niềm tin và nâng cao giá trị sản phẩm trong mắt người tiêu dùng toàn cầu.

5. Kết luận

Ngành rong biển Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển xuất khẩu do nguồn nguyên liệu phong phú và nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng cao. Khi các doanh nghiệp đầu tư đúng đắn vào chất lượng sản phẩm, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và định hướng chiến lược thị trường phù hợp, rong biển Việt Nam hoàn toàn có khả năng cạnh tranh hiệu quả trên nhiều thị trường quốc tế.