Các giám đốc điều hành trong ngành nhận định sự bùng nổ của thị trường hàng hóa hàng không Đông Nam Á phản ánh những động lực kinh tế cơ bản, không phải là hệ quả nhất thời do chiến tranh thương mại gây ra.
Sự phát triển mạnh mẽ của vận tải hàng hóa hàng không tại khu vực Đông Nam Á dự kiến tiếp tục diễn ra bất chấp những biến động trong chuỗi cung ứng do cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung trong thời gian gần đây. Các chuyên gia trong phiên thảo luận “Tăng trưởng bền vững của hàng hóa hàng không ở Đông Nam Á” tại hội nghị air cargo Southeast Asia 2025 đã chia sẻ quan điểm này.
1. Tác động thực sự từ chiến tranh thương mại Mỹ-Trung
Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung bắt đầu từ quý đầu tiên năm nay đã khiến nhiều hãng hàng không chuyển hướng năng lực vận chuyển khỏi Trung Quốc sang Đông Nam Á, đồng thời thay đổi các tuyến hàng không dài hạn từ tuyến xuyên Thái Bình Dương sang tuyến Châu Á – Châu Âu. Tuy nhiên, những thay đổi này chỉ góp phần đẩy nhanh xu hướng vốn đã hình thành từ trước.
Mark Drusch, Giám đốc Hàng hóa của một hãng hàng không quốc tế lớn, nhận xét rằng sự tăng trưởng của Đông Nam Á là hệ quả tất yếu từ việc các nền kinh tế trong khu vực phát triển mạnh với dân số trẻ và tầng lớp trung lưu đang ngày càng mở rộng. Trong khi đó, sự tăng trưởng thương mại và năng lực vận chuyển của Trung Quốc có phần bị hạn chế.
Ông nhấn mạnh rằng chiến tranh thương mại chỉ là yếu tố thúc đẩy sớm hơn sự phát triển này, chứ xu hướng tăng trưởng vẫn sẽ diễn ra dù không có cuộc chiến.
2. Đông Nam Á – Trung tâm thương mại mới đầy tiềm năng
Trong hơn một thập kỷ qua, Đông Nam Á đã khẳng định vị thế trung tâm thương mại quan trọng. Các yếu tố thúc đẩy bao gồm sự thay đổi tuyến đường thương mại điện tử do bãi bỏ miễn trừ de minimis, điều chỉnh thuế quan cho các loại hàng hóa cũng như xu hướng dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Đông Nam Á trong chiến lược China+1 nhằm giảm phụ thuộc và hạ chi phí.
Mark Jason Thomas, Giám đốc điều hành của một đơn vị vận tải hàng hóa khu vực, cho biết thương mại điện tử cùng chiến lược China+1 đang tạo ra đà tăng trưởng ổn định tại các quốc gia như Malaysia, Việt Nam và Thái Lan, giúp khu vực có vị thế thuận lợi để phát triển mạnh mẽ hơn nữa.
Ngoài ra, Stanislas Brun, Giám đốc hàng hóa của một hãng hàng không khác, chia sẻ sản xuất ban đầu tập trung tại Trung Quốc và Ấn Độ đang chuyển dịch sang các quốc gia như Việt Nam, Bangladesh và Campuchia, góp phần tạo ra các thị trường và tuyến hàng hóa mới.
Or Zak, Giám đốc Thương mại của một tập đoàn vận tải hàng hóa, cũng đồng thuận rằng việc chuyển dịch sản xuất sang Đông Nam Á sẽ tiếp tục, đặc biệt trong bối cảnh thương mại điện tử khu vực Châu Á – Thái Bình Dương phát triển mạnh.
3. Quản lý năng lực vận chuyển trong thời kỳ tăng trưởng
Quản lý năng lực vận chuyển hiệu quả là vấn đề then chốt, đặc biệt trong mùa cao điểm khi nhu cầu tăng mạnh. Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của sự linh hoạt và kiểm soát rủi ro để đáp ứng biến động thị trường.
Mark Drusch cho biết, trong mùa hè, hãng hàng không sẽ tăng cường máy bay chở hàng và chuẩn bị bảo trì để sẵn sàng phục vụ vào mùa đông – thời điểm nhu cầu dịch vụ với máy bay chở khách cao nhất. Đồng thời, với mạng lưới rộng khắp, năng lực vận chuyển sẽ được điều phối linh hoạt để ứng phó với các đỉnh điểm nhu cầu trong kỳ nghỉ lễ và thời điểm quan trọng khác.
Or Zak chia sẻ tầm quan trọng của việc hiểu chính xác nhu cầu và khả năng dự đoán điểm tăng trưởng trong bối cảnh tính thời vụ đã không còn rõ nét như trước đây. Khả năng phản ứng nhanh và điều chỉnh năng lực vận chuyển ứng với yêu cầu khách hàng là điều cấp thiết trong ngành hàng không vận tải hàng hóa hiện nay.
Stanislas Brun cũng nhấn mạnh vai trò của các quan hệ đối tác giúp mở rộng mạng lưới và tăng tần suất chuyến bay trên các tuyến quan trọng, từ đó hỗ trợ quản lý hiệu quả nhu cầu thị trường.
4. Kết luận
Nhìn chung, vận tải hàng hóa hàng không tại Đông Nam Á được thúc đẩy bởi các nhân tố kinh tế vững chắc hơn là chỉ đơn thuần do chiến tranh thương mại Mỹ-Trung gây ra. Xu hướng dịch chuyển sản xuất và phát triển thương mại điện tử tiếp tục củng cố vị trí của khu vực như trung tâm thương mại mới, đồng thời mở ra cơ hội tăng trưởng lâu dài cho thị trường hàng hóa hàng không trong khu vực.
