Các giám đốc điều hành trong ngành hàng không nhận định rằng sự bùng nổ hàng hóa hàng không tại Đông Nam Á phản ánh những động lực kinh tế cơ bản chứ không phải là hệ quả tạm thời của chiến tranh thương mại. Sự tăng trưởng này dự kiến sẽ duy trì và phát triển bất chấp những biến động về chuỗi cung ứng do cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung gần đây gây ra.
Phiên thảo luận với chủ đề “Tăng trưởng bền vững của hàng hóa hàng không ở Đông Nam Á” diễn ra trong ngày đầu tiên của hội nghị Air Cargo Southeast Asia 2025 đã làm rõ nhận định này. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung mới bắt đầu từ quý đầu năm nay đã thúc đẩy các hãng hàng không chuyển năng lực vận chuyển ra khỏi Trung Quốc sang Đông Nam Á, cũng như chuyển hướng các tuyến vận tải từ xuyên Thái Bình Dương sang tuyến Châu Á – Châu Âu.
Tuy nhiên, sự bất ổn do bối cảnh địa chính trị chỉ làm tăng tốc một xu hướng tăng trưởng vốn đã hình thành từ trước. Giám đốc Hàng hóa của một hãng hàng không lớn nhận định: “Khu vực này có nền kinh tế phát triển nhanh với dân số trẻ và tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng. Trong khi đó, tăng trưởng thương mại của Trung Quốc đang bị hạn chế, vì vậy chúng ta chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ ở Đông Nam Á là điều tất yếu.” Chiến tranh thương mại chỉ là yếu tố thúc đẩy sự thay đổi diễn ra nhanh hơn.
1. Tăng trưởng bền vững và các yếu tố hỗ trợ
Các chuyên gia đồng thuận rằng sự tăng trưởng của thị trường hàng hóa hàng không Đông Nam Á không phải xu hướng tạm thời mà sẽ kéo dài trong nhiều năm tới. Khu vực này đã khẳng định vị trí như một trung tâm thương mại quan trọng trong hơn một thập kỷ qua.
Sự dịch chuyển trong các tuyến đường vận chuyển thương mại điện tử được ảnh hưởng bởi sự kết thúc miễn trừ de minimis tại Trung Quốc và sau đó lan rộng ra các quốc gia khác cũng tạo ra thay đổi đáng kể. Bên cạnh đó, tăng trưởng thuê bao, chiến lược sản xuất “Trung Quốc + 1” đã hỗ trợ chuyển dịch sản xuất dài hạn từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á nhằm giảm phụ thuộc và chi phí.
Ở một số quốc gia như Malaysia, Việt Nam và Thái Lan, thương mại điện tử cùng chiến lược “China+1” đã góp phần duy trì sự ổn định và đặt nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
2. Di chuyển sản xuất và mở rộng thị trường
Sự dịch chuyển trong sản xuất rõ ràng khi thị trường và tuyến vận tải hàng không mới xuất hiện. Ban đầu sản xuất tập trung vào Trung Quốc và Ấn Độ, nay đã mở rộng sang các quốc gia như Việt Nam, Bangladesh và Campuchia. Điều này tạo nên một bức tranh đa dạng hơn cho ngành hàng không hàng hóa trong khu vực.
Các công ty thương mại điện tử đang từng bước đa dạng hóa thị trường nhằm giảm rủi ro và tăng sức cạnh tranh, tập trung vào thị trường Mỹ và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Chiến lược “China+1” cùng các yếu tố địa chính trị đã đẩy nhanh xu hướng chuyển dịch sản xuất và hàng hóa về Đông Nam Á, mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng trong khu vực.
3. Quản lý năng lực vận chuyển trong mùa cao điểm
Việc quản lý năng lực vận chuyển hiệu quả trong một thị trường có nhu cầu cao, đặc biệt vào mùa cao điểm, được xem là yếu tố then chốt nhưng vẫn có thể kiểm soát được. Một số hãng hàng không đã áp dụng chiến lược cụ thể nhằm tối ưu hóa năng lực vận chuyển.
Ví dụ, trong mùa hè, nhiều máy bay hàng hóa được chuẩn bị sẵn sàng hoạt động sau khi hoàn tất bảo trì, giúp đáp ứng nhu cầu tăng cao vào mùa đông – thời điểm máy bay chở khách hoạt động tối đa.
Ngoài ra, các hãng sử dụng mạng lưới toàn cầu rộng lớn để điều phối năng lực vận chuyển phù hợp với từng đỉnh điểm nhu cầu trong các kỳ nghỉ. Việc điều chỉnh chính xác giúp cân bằng cung cầu, đồng thời tạo điều kiện khai thác tối đa các cơ hội mới xuất hiện trong thị trường luôn biến động.
Một hãng vận tải hàng hóa thuần túy cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự linh hoạt trong việc quản lý năng lực, bởi tính thời vụ trong ngành đã không còn như trước đây. Việc lắng nghe khách hàng, hiểu rõ nhu cầu vận chuyển và có khả năng điều chỉnh mạng bay theo yêu cầu là yếu tố quyết định để nắm bắt cơ hội và phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, việc xây dựng mối quan hệ hợp tác chiến lược nhằm mở rộng mạng lưới và tăng tần suất vận chuyển trên các tuyến đường trọng điểm cũng góp phần nâng cao năng lực quản lý nhu cầu phức tạp.
Tóm lại, với sự phát triển kinh tế nhanh chóng, dịch chuyển sản xuất và chiến lược quản lý năng lực phù hợp, hàng hóa hàng không tại Đông Nam Á đang bước vào giai đoạn tăng trưởng ổn định và bền vững.
